آیا زود دندان درآوردن نوزاد خوب است یا بد​؟

شاید دیده باشید نوزادی که از سه‌ماهگی دندان در می‌آورد یا حتی نوزادی که از بدو تولد دندان‌هایی کوچک و ظریف دارد. این زود دندان درآوردن می‌تواند هم شیرین باشد، هم چالش‌برانگیز. والدین از یک سو خوشحال از این رشد کودکشان هستند و از سوی دیگر نگران عوارض احتمالی و سلامت دهان و دندان نوزاد. اما آیا زود دندان درآوردن نوزاد همیشه خبر خوبی است؟ آیا ریسک‌هایی دارد؟ در این مقاله به پاسخ این سوال ها می‌پردازیم.

خلاصه:

• آبریزش شدید دهان، میل به جویدن و بی‌قراری شاخص‌های بهتری برای آغاز دندان درآوردن هستند تا سن نوزاد.
• زود دندان درآوردن نوزاد (شروع از ۳ ماهگی) اغلب یک تغییر ژنتیکی و طبیعی است و به ندرت نشان‌دهنده مشکل سلامتی می‌باشد.
• اگر نوزاد با دندان به دنیا آمد (دندان نوزادی) و دندان لق بود یا در تغذیه اختلال ایجاد کرد، فوراً برای جلوگیری از خطر خفگی با پزشک مشورت کنید.

دندان درآوردن نوزاد چه زمانی شروع می‌شود؟

زمان شروع دندان درآوردن در نوزادان مختلف متفاوت است، اما یک بازه زمانی رایج وجود دارد:

• شروع عمومی: بیشتر نوزادان اولین دندان خود را زمانی نشان می‌دهند که بین ۴ تا ۷ ماهگی هستند.
• شروع زودهنگام: اگرچه نادر است، اما دندان درآوردن می‌تواند حتی از ۳ ماهگی شروع شود. در بخش بعدی بیشتر در این باره صحبت می‌کنیم.
• پایان فرآیند: بیشتر کودکان تا سومین سالگرد تولد خود، هر ۲۰ دندان شیری (دندان‌های اولیه) خود را خواهند داشت.

مطالب مرتبط: با دندان درد نوزاد چه کنیم؟ راهنمای کامل والدین

علائم زود دندان درآوردن نوزاد

ممکن است نوزاد شما مدت‌ها قبل از اینکه دندان واقعاً لثه را بشکافد علائم را نشان دهد. آمادگی برای این نشانه‌ها به شما کمک می‌کند تا در اوج بی‌قراری نوزاد، آرامش خود را حفظ کنید:

• تحریک‌پذیری و بی‌قراری: نوزاد معمولاً آرام شما ممکن است به طور ناگهانی بداخلاق و به سختی آرام شود به خصوص در زمان خواب.
• مشکلات خواب: درد و ناراحتی لثه اغلب باعث می‌شود نوزاد در به خواب رفتن دچار مشکل شود یا بیش از حد معمول در شب بیدار شود.
• لثه‌های متورم و قرمز: لثه در ناحیه‌ای که دندان قصد بیرون آمدن دارد، ممکن است حساس و ملتهب به نظر برسد. از آنجایی که دو دندان پیشین مرکزی پایینی اولین دندان‌هایی هستند که ظاهر می‌شوند، معمولاً این التهاب در فک پایین و مرکز متمرکز است.
• آبریزش شدید: افزایش شدید تولید بزاق باعث می‌شود دهان نوزاد دائم خیس باشد.
• خارش و جویدن: نوزاد به شدت احساس نیاز به گاز گرفتن یا جویدن اشیای سفت می‌کند تا فشار داخلی لثه را تسکین دهد. این شامل جویدن اسباب‌بازی، انگشتان خود یا حتی نوک سینه شما می‌شود.
• امتناع از تغذیه: برخی نوزادان به دلیل فشار دردناک مکیدن بر لثه‌های ملتهب، ممکن است سینه یا شیشه شیر را پس بزنند.

اگر نوزاد شما این علائم را در ۳ ماهگی نشان می‌دهد، این علائم بهتر از هر تقویمی به شما می‌گویند که فرآیند دندان درآوردن آغاز شده است.

آیا زود دندان درآوردن نوزاد نگران کننده است؟

زمان دندان درآوردن تا حد زیادی ژنتیکی است. درست همانطور که برخی کودکان زود راه می‌روند و برخی دیر، زمان رشد دندان‌ها نیز متفاوت است. شروع در ۳ ماهگی یا ۱۲ ماهگی هر دو می‌توانند برای یک کودک سالم کاملاً طبیعی باشند.

دندان درآوردن زودهنگام به ندرت نشان‌دهنده یک مشکل سلامتی است. با این حال، اگر علائمی که در بالا اشاره شد با نگرانی‌های دیگری مانند تب بالا یا اسهال همراه شدند، حتماً موضوع را در چکاپ بعدی خود با متخصص اطفال در میان بگذارید تا خیال شما راحت شود.

البته در کنار این طیف زمانی طبیعی یک پدیده خاص و نادر نیز وجود دارد که در آن نوزادان با یک یا دو دندان به دنیا می‌آیند (که به آن‌ها دندان‌های نوزادی یا Natal Teeth گفته می‌شود) یا دندان در چند هفته اول زندگی آن‌ها ظاهر می‌شود.

در اغلب موارد، این دندان‌های زودهنگام صرفاً نشانه‌ای از الگوی رشد فردی نوزاد هستند و نیازی به مداخله ندارند. اگر دندان‌های نوزادی سفت و محکم در لثه قرار گرفته باشند، در بیشتر موارد پزشک آن‌ها را دست نمی‌زند. این دندان‌ها به احتمال زیاد همان دندان‌های شیری اصلی هستند که زودتر از موعد ظاهر شده‌اند.

در ضمن، اگر این دندان‌ها در فرآیند شیر خوردن (چه شیر مادر و چه شیشه شیر) نوزاد اختلالی ایجاد نکنند، اغلب می‌توان آن‌ها را به حال خود رها کرد.

تنها در دو حالت، دندان نوزادی می‌تواند تبدیل به یک مسئله پزشکی شود که باید فوراً با متخصص اطفال یا دندانپزشک کودکان در میان گذاشته شود:

• خطر خفگی: اگر دندان بسیار لق باشد و خطر افتادن و بلعیده شدن یا خفگی نوزاد را به همراه داشته باشد. در این حالت پزشک ممکن است برای حفظ ایمنی کودک کشیدن دندان را توصیه کند.
• مشکل در تغذیه: اگر دندان باعث زخم شدن زبان یا لثه نوزاد شود، یا در مادران شیرده باعث آسیب شدید به نوک سینه گردد و فرآیند تغذیه را مختل کند، ممکن است لازم باشد دندان کشیده شود یا لبه‌های تیز آن صاف شوند.

مطالب مرتبط: اولین دندان نوزاد از کجا در می‌آید؟ + نکات مراقبتی

نکات مهم برای مدیریت آسان دندان درآوردن نوزاد

با به‌کارگیری چند نکته کاربردی می‌توانید ناراحتی نوزاد خود را به حداقل برسانید و شب‌های آرام‌تری داشته باشید. در اینجا مهم‌ترین اقداماتی را که باید انجام دهید بررسی می‌کنیم.

خشک نگه داشتن پوست

به دلیل آبریزش شدید دهان در این دوره، پوست اطراف دهان، چانه و گردن نوزاد دائماً مرطوب است.

• چه کنیم: صورت نوزاد را به آرامی و به دفعات با یک پارچه تمیز و نرم پاک کنید تا بزاق پاک شود و از تحریک پوست جلوگیری شود.

استفاده هوشمندانه از سرما و جویدن

از آنجایی فشار به لثه درد او را تسکین می‌دهد، به نوزاد خود چیزی برای جویدن بدهید. یک دستمال مرطوب و تمیز را به مدت ۳۰ دقیقه در فریزر قرار دهید تا خنک شود (نه اینکه سفت و یخ‌زده شود).

• مراقبت‌های لازم: دستمال را قبل از اینکه بیش از حد سفت شود، خارج کنید تا به لثه‌های متورم آسیب نزند. همچنین، مطمئن شوید که دستمال بعد از هر بار استفاده برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها کاملاً شسته می‌شود.

غذاهای سرد و جامد

اگر کودک شما غذاهای کمکی را شروع کرده است، می‌توانید غذاهای سرد یا بیسکویت‌های دندانگیر را به او بدهید.

• هشدار حیاتی: این روش فقط برای کودکانی مجاز است که در حال حاضر جامدات را می‌خورند. همیشه و در تمام مدت جویدن کنار نوزاد باشید تا مطمئن شوید تکه‌ای از غذا جدا نمی‌شود و خطر خفگی وجود ندارد.

مطالب مرتبط: راهنمای کامل ترتیب درآوردن دندان نوزاد

سخن پایانی

خواه نوزاد شما دندان‌هایش را زودتر از موعد درآورده باشد یا در زمان استاندارد، نکته مهم این است که زود دندان درآوردن نوزاد به ندرت نشانه‌ی نگرانی است، اما نیاز به اقدام درست دارد. در چنین مواقعی آرامش خود را حفظ کنید و به محض مشاهده اولین دندان‌های زودرس یک وقت ویزیت با دندانپزشک کودکان بگیرید. این معاینه اولیه برای اطمینان از محکم بودن دندان‌ها، بررسی خطر خفگی و تضمین این که دندان‌ها با تغذیه نوزاد تداخلی ایجاد نمی‌کنند، بسیار ضروری می‌باشد.