اولین دندان نوزاد از کجا در می‌آید؟ + نکات مراقبتی

فرآیند درآوردن در هر نوزادی زمان‌بندی مخصوص به خود را دارد. با این حال، دندان‌های شیری (یا همان دندان‌های موقتی) از یک الگوی عمومی پیروی می‌کنند. در این مقاله، به شما نشان می‌دهیم که اولین دندان نوزاد از کجا ظاهر می‌شود و با ارائه یک نقشه زمانی دقیق به شما کمک می‌کنیم تا زمان و ترتیب ظهور هر دندان را پیش‌بینی کنید.

خلاصه:

• اولین دندان‌ها دندان‌های پیشین مرکزی پایینی هستند که اغلب بین ۴ تا ۶ ماهگی ظاهر می‌شوند و سپس دندان‌های مرکزی بالایی دنبال آن‌ها می‌آیند.
• دندان‌های شیری نه تنها برای جویدن و تکلم ضروری هستند، بلکه مهم‌ترین نقش آن‌ها حفظ فضا برای رویش صحیح دندان‌های دائمی است.
• دندان درآوردن دیرتر از ۱۰ ماهگی یا زودتر از ۴ ماهگی کاملاً طبیعی تلقی می‌شود؛ اما اگر تا ۱۶ تا ۱۸ ماهگی هیچ دندانی ظاهر نشد، بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید.

کدام دندان نوزاد اول ظاهر می‌شود؟

در فرآیند دندان درآوردن نوزاد، دندان‌ها معمولاً از یک الگوی مشخص پیروی می‌کنند. اگرچه ترتیب دقیق می‌تواند در هر نوزادی کمی متفاوت باشد، اما دانستن این الگو به شما کمک می‌کند تا پیش‌بینی کنید کدام قسمت از لثه نوزادتان ممکن است ملتهب شود.

۱. شروع در فک پایین: دندان‌های پیشین مرکزی

اولین دندان معمولاً یکی از دندان‌های پیشین مرکزی پایینی است؛ یعنی یکی از دو دندان جلویی در مرکز فک پایین. پس از آنکه دندان اول با موفقیت لثه را شکافت، دندان پیشین مرکزی دیگر در کنار آن، با فاصله کوتاهی (چند روز یا چند هفته)، ظاهر می‌شود و این دو دندان ردیف جلویی پایین را تکمیل می‌کنند.

۲. حرکت به فک بالا و تکمیل دندان‌های مرکزی

پس از آنکه دندان‌های پایین شروع به کار کردند، نوبت فک بالا می‌رسد تا ردیف‌های جلویی خود را ایجاد کند. حدود ۴ تا ۸ هفته بعد از اولین دندان پایین دندان‌ها در فک بالا ظاهر می‌شوند. ابتدا دندان‌های پیشین مرکزی بالایی (دو دندان بزرگ وسط در فک بالا) و سپس دندان‌های پیشین جانبی بالایی (دندان‌های مجاور دندان‌های مرکزی) بیرون می‌آیند.

۳. تکمیل دندان‌های جلویی (پیشین)

با ظهور دندان‌های بالا، آخرین دندان‌های جلویی نیز به زودی به مجموعه اضافه می‌شوند. چند هفته پس از دندان‌های بالایی، دندان‌های پیشین جانبی پایینی (دندان‌های مجاور دندان‌های مرکزی) ظاهر می‌شوند. در این مرحله، نوزاد شما باید هشت دندان پیشین کامل (چهار عدد در بالا و چهار عدد در پایین) داشته باشد که به او اجازه می‌دهند غذاهای نرم را گاز بزند.

مطالب مرتبط: چطور بفهمیم نوزاد در حال دندان درآوردن است؟

ترتیب ظهور دندان‌های شیری در نوزاد

اگرچه دندان درآوردن نوزاد همیشه دقیقاً طبق جدول پیش نمی‌رود، اما دندان‌پزشکان یک الگوی عمومی را شناسایی کرده‌اند که به شما کمک می‌کند تا بدانید در هر مرحله از رشد باید منتظر کدام دندان باشید. به یاد داشته باشید که سن‌های ذکرشده صرفاً یک معیار تقریبی هستند و ممکن است نوزاد شما چند ماه زودتر یا دیرتر این مسیر را طی کند.

مسیر زمانی دندان درآوردن نوزاد (از ۶ ماهگی تا ۳ سالگی)

چند نکته مهم در مورد این مسیر زمانی:

در ارتباط با این برنامه زمانی دندان درآوردن نوزادان به موارد زیر توجه داشته باشید:

• همانطور که می‌بینید، دندان‌ها معمولاً با دندان‌های جلویی (پیشین) برای گاز زدن شروع می‌شوند. سپس به دندان‌های آسیاب اول برای جویدن اولیه می‌رسند، و در نهایت با دندان‌های نیش و آسیاب دوم این فرآیند را برای جویدن کامل تکمیل می‌کنند.
• در نهایت، تا سن ۲ تا ۳ سالگی کودک شما باید ۲۰ دندان شیری کامل داشته باشد. این ۲۰ دندان برای جویدن، صحبت کردن و حفظ فضا برای دندان‌های دائمی زیر لثه ضروری هستند.
• توجه کنید که دندان‌های آسیاب و دندان‌های نیش در بازه زمانی شلوغی (حدود ۱۲ تا ۲۴ ماهگی) ظاهر می‌شوند. این بدان معناست که احتمالاً نوزاد شما در این دوره به‌طور متناوب درد و بی‌قراری بیشتری را تجربه خواهد کرد.

دندان درآوردن زودتر یا دیرتر از موعد: چه زمانی نگران شویم؟

به‌عنوان والدین ممکن است نگران باشید که چرا نوزاد شما نسبت به همسالانش دندان‌ها را زودتر یا دیرتر درمی‌آورد.

بازه‌های زمانی نرمال و تغییرات فردی

اکثر نوزادان اولین دندان خود را بین ۴ تا ۱۰ ماهگی درمی‌آورند. اگر نوزادی در ۳ ماهگی یا حتی کمی زودتر دندان درآورد، معمولاً هیچ مشکلی وجود ندارد. این امر صرفاً نشان‌دهنده آن است که ساعت بیولوژیکی رشد او کمی سریع‌تر کار می‌کند.

در صورتی که نوزاد شما در ۱۲ ماهگی یا حتی دیرتر هنوز هیچ دندانی ندارد، وحشت نکنید. دندان درآوردن دیرهنگام اغلب ارثی است و اگر در خانواده سابقه دندان درآوردن دیر وجود داشته باشد، طبیعی تلقی می‌شود. این کودکان معمولاً کاملاً سالم هستند.

مطالب مرتبط: با دندان درد نوزاد چه کنیم؟ راهنمای کامل والدین

چه زمانی نیاز به مشورت با دندانپزشک است؟

در حالی که تنوع طبیعی زیادی وجود دارد، یک نقطه هشدار وجود دارد که مشورت با متخصص را ضروری می‌کند:

• عدم وجود دندان تا ۱۶ تا ۱۸ ماهگی: اگر نوزاد شما تا ۱۶ تا ۱۸ ماهگی هنوز هیچ دندانی درنیاورده است، بهتر است با دندانپزشک کودکان مشورت کنید. دندانپزشک با معاینه یا گرفتن یک عکس رادیولوژی ساده می‌تواند مطمئن شود که جوانه‌های دندان در زیر لثه وجود دارند و رشد آن‌ها صرفاً کند است.
• اندونشیا مادرزادی (Congenital Anodontia): یک وضعیت بسیار نادر وجود دارد که در آن جوانه‌های دندان به طور کلی تشکیل نمی‌شوند. اما تأکید می‌کنیم که این شرایط نادر است و نباید اولین دلیل نگرانی شما باشد.
• اقدام شما: اگر در مورد زمان دندان درآوردن کودک خود اطمینان ندارید، یک ویزیت زودهنگام با دندانپزشک کودکان می‌تواند خیال شما را راحت کند.

آیا لازم است از دندان‌های شیری نوزادمان مراقبت کنیم؟

بسیاری از والدین این سؤال را دارند که چرا باید برای درمان دندان شیری هزینه کنیم در حالی که قرار است بیفتد؟ این یک تصور غلط رایج است. واقعیت این است که دندان‌های شیری به همان اندازه دندان‌های دائمی مهم هستند. در واقع، نقش این ۲۰ دندان کوچک بسیار فراتر از آن است که فقط جایگزین شوند.

در این بخش، دلایل مهم اهمیت درمان دندان‌های شیری و جلوگیری از نادیده گرفتن پوسیدگی آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

مطالب مرتبط: هفت روش ایجاد انگیزه‌ مسواک زدن درکودکان

۱. تأثیر بر سلامت و عملکرد حیاتی کودک

دندان‌های شیری تا زمانی که دندان‌های دائمی آماده جایگزینی شوند، وظایف مهمی بر عهده دارند از جمله:

• تغذیه و رشد: دندان‌ها به کودک کمک می‌کنند تا غذاهای جامد را بجود و مواد مغذی لازم برای رشد را جذب کند. درد ناشی از پوسیدگی، خوردن را مختل می‌کند.
• تکلم و گفتار: موقعیت دندان‌های شیری در شکل‌گیری صحیح صداها و الگوهای گفتاری کودک حیاتی است. از دست دادن زودرس می‌تواند بر تکلم تأثیر بگذارد.
• رشد فک: حضور دندان‌های شیری، رشد و تکامل صحیح استخوان‌های فک و صورت را هدایت می‌کند.

۲. حفظ فضای دندان‌های دائمی

مهم‌ترین نقش دندان‌های شیری حفظ فضا برای دندان‌های دائمی است که در زیر لثه منتظر بیرون آمدن هستند. اگر یک دندان شیری به دلیل پوسیدگی شدید مجبور به کشیده شدن زودهنگام شود، فضای خالی ایجادشده می‌تواند توسط دندان‌های شیری مجاور اشغال شود (به سمت آن کج شوند).

این جابجایی باعث می‌شود زمانی که دندان دائمی می‌خواهد بیرون بیاید، فضای کافی نداشته باشد. نتیجه امکان دارد دندان‌های کج، شلوغ یا حتی دندان‌هایی باشد که زیر لثه گیر کرده‌اند.

۳. جلوگیری از عفونت و آسیب به دندان دائمی

برخلاف باور عمومی، پوسیدگی در دندان‌های شیری ایستا نیست. باکتری‌های ایجاد کننده پوسیدگی در دندان‌های شیری به سرعت گسترش می‌یابند. یک حفره کوچک در دندان شیری عملا می‌تواند به یک عفونت بزرگ و دردناک تبدیل شود.

اگر عفونت به ریشه دندان شیری برسد، ممکن است به جوانه دندان دائمی که درست در زیر آن قرار دارد آسیب برساند. این آسیب می‌تواند باعث ایجاد لکه یا نقص ساختاری در دندان دائمی در حال رشد شود.

سخن پایانی

اولین دندان نوزاد معمولاً از پایین و در مرکز شروع به بیرون زدن می‌کند؛ لحظه‌ای که نه تنها یک علامت رشد بلکه شروع داستان تازه‌ای از تغییرات در زندگی کودک و خانواده است. آگاهی از مراحل و محل رویش اولین دندان به شما کمک می‌کند تا با آرامش و دانش کامل این دوره حساس را پشت سر بگذارید و به‌درستی از سلامت و راحتی نوزادتان محافظت کنند.