چگونه داخل قابلمه روحی سیاه شده را تمیز کنیم؟ ۸ روش خانگی

قابلمه‌های روحی یا استیل پس از استفاده مکرر و به‌ویژه در مواجهه با حرارت زیاد و مواد غذایی سوخته، ممکن است سیاه و لکه‌دار شوند. این سیاهی علاوه بر ظاهری ناخوشایند، ممکن است در کارکرد قابلمه تأثیرگذار باشد. خوشبختانه روش‌های متعددی وجود دارد که نه‌تنها این لکه‌ها را به طور مؤثر حذف می‌کنند، بلکه آسیبی به سطح قابلمه وارد نمی‌آورند. با ما همراه باشید تا بیشتر با این ترفندها آشنا شویم.

خلاصه:

• برای تمیز کردن قابلمه روحی سیاه شده، نیازی به مواد شیمیایی قوی ندارید؛ کافی است از مواد طبیعی مثل سرکه، جوش شیرین و لیمو استفاده کنید.
• با روش‌های ساده‌ای مانند خیساندن، جوشاندن و سابیدن ملایم، می‌توانید لکه‌های سرسخت و سیاهی قابلمه را از بین ببرید.
• برای جلوگیری از سیاهی دوباره، عادت‌های ساده‌ای مثل شستن فوری، خشک کردن کامل و پرهیز از حرارت بالا برای غذاهای اسیدی را رعایت کنید.

علل سیاهی داخل قابلمه روحی: پیشگیری بهتر از درمان

سیاهی داخل قابلمه روحی اغلب نتیجه اکسیداسیون آلومینیوم است که با جوشیدن آب سخت (پر از املاح کلسیم و منیزیم) یا پخت غذاهای اسیدی مثل گوجه‌فرنگی تشدید می‌شود. گاهی هم سوختگی غذا یا استفاده از شوینده‌های نامناسب باعث این مشکل می‌شود.

این سیاهی اگرچه معمولاً بی‌ضرر است، اما می‌تواند املاح مضر را وارد غذا کند و طعم را تلخ کند.  جالب اینجاست که این مسئله مثل یک هشدار عمل می‌کند: زمان آن رسیده که قابلمه را تمیز کنید و عادت‌های آشپزی‌تان را بازنگری کنید. حالا بیایید به سراغ روش‌های عملی برویم.

مطالب مرتبط: تمیز کردن سماور: بهترین روش برای از بین بردن رسوب و جرم سماور

روش‌های خانگی برای سفید کردن داخل قابلمه روحی سیاه شده

حتماً برای شما هم پیش آمده که غذایتان در قابلمه روحی ته گرفته و حالا با لکه‌های سیاه و سمج روبرو هستید. خبر خوب این است که برای تمیز کردن این لکه‌ها نیازی به مواد شیمیایی قوی نیست. با چند ماده ساده که در هر آشپزخانه‌ای پیدا می‌شود، می‌توانید سیاهی داخل قابلمه روحی را از بین ببرید و آن را به روز اول برگردانید.

بهترین روش: استفاده از قرص ظرفشویی

اگر ماشین ظرف‌شویی دارید، احتمالاً همیشه چند قرص آن در خانه موجود است. این قرص‌ها فقط مخصوص دستگاه نیستند؛ می‌توانید از آن‌ها به‌عنوان یک راه‌حل سریع و مؤثر برای تمیز کردن قابلمه‌های سوخته هم استفاده کنید.

• یک قرص ماشین ظرف‌شویی از بسته بردارید
• قابلمه را با آب داغ آبکشی کنید تا کمی خیس شود
• قابلمه را زیر جریان آب گرم قرار دهید
• با استفاده از همان قرص، سطح قابلمه را به‌آرامی بسابید
• سابیدن را ادامه دهید تا تمام بقایای غذا جدا شود
• در پایان قابلمه را با آب گرم بشویید

به محض امتحان این روش، خواهید دید که در کمتر از پنج دقیقه قابلمه کاملاً تمیز می‌شود. هیچ نیازی به روش‌های دیگر برای تکمیل شست‌وشو نخواهید داشت. بهترین نتیجه زمانی به دست خواهد آمد که روکش پلاستیکی قرص جدا نشود و در همان حالت برای سابیدن به کار رود. آب گرم به‌تدریج قرص را حل می‌کند و اجازه می‌دهد شکل خود را حفظ کند، بنابراین قرص سریع خرد نمی‌شود.

تنها ایراد این روش این است که برای یک قابلمه‌ی خیلی کثیف، ممکن است مجبور شوید دو قرص کامل مصرف کنید که می‌تواند کمی پرهزینه باشد. با این حال، چون این روش فوق‌العاده سریع و مؤثر است، ارزش امتحان کردن را دارد.

با استفاده از قرص ماشین ظرف‌شویی می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان قابلمه‌ی سوخته را مثل روز اول تمیز کنید. کافی است قابلمه را زیر آب گرم بگیرید و با قرص آن را بسابید؛ بدون نیاز به نیروی زیاد، نتیجه‌ای درخشان به دست خواهید آورد.

در ادامه سایر روش ها توضیح داده شده‌اند.

مطالب مرتبط: آموزش نحوه تمیز کردن ظروف استیل سوخته

۱. خیساندن با مایع ظرفشویی

اگر سوختگی قابلمه شما خیلی عمیق نیست، گاهی اوقات ساده‌ترین روش‌ها بهترین جواب را می‌دهند.

• قابلمه را با آب داغ پر کرده و مقدار زیادی مایع ظرفشویی به آن اضافه کنید.
• اجازه دهید قابلمه حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه خیس بخورد. این کار باعث می‌شود تکه‌های غذای چسبیده نرم شوند.
• سپس با یک اسفنج معمولی یا برس به آرامی آن را بسابید.

این روش ملایم است و به سطح قابلمه شما آسیبی نمی‌زند. از استفاده از سیم ظرفشویی یا اسکاچ‌های فلزی خودداری کنید، چرا که ممکن است روی سطح قابلمه خط و خش ایجاد کنند و تمیز کردن آن را در آینده سخت‌تر کنند.

۲. تکنیک حرارت‌دهی و جوشاندن (دِگلیزینگ)

این روش که از آن برای تهیه سس هم استفاده می‌شود، به شما کمک می‌کند تا مواد غذایی سوخته را به راحتی از ته قابلمه جدا کنید.

• ابتدا تا جایی که ممکن است با قاشق یا کفگیر باقی‌مانده غذای سوخته را از قابلمه خارج کنید.
• سپس قابلمه را روی حرارت ملایم قرار دهید تا داغ شود.
• یک لیوان آب یا مخلوطی از آب و سرکه سفید (به نسبت مساوی) را به قابلمه داغ اضافه کنید و اجازه دهید بجوشد.
• همان‌طور که مایع می‌جوشد، با یک کاردک چوبی یا پلاستیکی به آرامی ته قابلمه را بسابید تا تکه‌های سوخته جدا شوند.
• در ادامه مایع را دور بریزید.
• نکته کلیدی: در حالی که قابلمه هنوز مرطوب است، مقداری جوش شیرین به کف آن بپاشید و اجازه دهید چند دقیقه بماند.
• در نهایت با یک اسفنج زبر (مانند اسکاچ‌های نایلونی) یا برس لکه‌های باقی‌مانده را بسابید و قابلمه را مثل همیشه بشویید.

۳. ترکیب جوش شیرین و لیمو

ترکیب جوش شیرین و لیمو یک پاک‌کننده قدرتمند و طبیعی است. لیموی اسیدی به همراه جوش شیرین قلیایی با هم واکنش می‌دهند تا سرسخت‌ترین لکه‌های اکسیداسیون را از بین ببرند.

• ابتدا با قاشق تا جایی که می‌توانید غذای سوخته را از ته قابلمه خارج کنید.
• یک لایه نازک آب در قابلمه بریزید و روی آن مقداری جوش شیرین بپاشید.
• یک لیمو را از وسط نصف کرده و با سمت گوشتی آن، کف قابلمه را بسابید. مشاهده کف کردن این ترکیب نشانه کارکرد صحیح آن است!
• این روش برای از بین بردن لکه‌های سیاه یا رنگین‌کمانی روی قابلمه‌های استیل یا مسی نیز بسیار کارساز است.

۴. سرکه سفید، پاک‌کننده‌ای چندمنظوره

سرکه سفید نه تنها یک ضدعفونی‌کننده طبیعی است، بلکه در از بین بردن لکه‌های چربی، کثیفی و رسوبات آب نیز بسیار مؤثر است.

• برای تمیز کردن لکه‌های معمولی، مقداری آب و چند قاشق سرکه سفید را در قابلمه بجوشانید. این محلول باید روی لکه را بپوشاند.
• مخلوط را دور بریزید و سپس قابلمه را با آب و مایع ظرفشویی بشویید.
• اگر لکه‌ها سرسخت‌تر بودند، می‌توانید از ترکیب سرکه و جوش شیرین استفاده کنید.

۵. استفاده از کرم تارتار

اگر قابلمه شما پس از استفاده مکرر کدر یا لکه‌دار به نظر می‌رسد، کرم تارتار یک راه‌حل ملایم و مؤثر است. این ماده اسیدی به طور خاص برای از بین بردن لکه‌های تغییر رنگ و رسوبات معدنی طراحی شده است.

• یک قاشق غذاخوری کرم تارتار را با چند قطره آب مخلوط کنید تا یک خمیر غلیظ به دست آید.
• خمیر را روی نواحی لکه‌دار بمالید و اجازه دهید ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بماند.
• سپس به آرامی بسابید و آبکشی کنید.

۶. استفاده از آب، سرکه و جوش‌شیرین

در این روش یک لیوان آب و یک لیوان سرکه در قابلمه قرار داده ‌شود و روی حرارت گذاشته ‌شود تا به جوش آید. سپس حرارت خاموش ‌شود و دو قاشق غذاخوری جوش‌شیرین اضافه ‌گردد. بعد از آن، مایع دور ریخته ‌شود و قابلمه با اسکاچ شسته ‌شود. در صورتی که تکه‌های سوخته باقی بماند، خمیری از جوش‌شیرین و آب تهیه ‌شود و برای چند دقیقه روی سطح قابلمه قرار داده ‌شود. در پایان، شست‌وشو دوباره با اسکاچ و مایع ظرف‌شویی انجام ‌گیرد.

به محض شروع جوشیدن آب و سرکه، بوی تندی در محیط پخش ‌شود. طی جوشیدن، هیچ‌یک از مواد سوخته از قابلمه جدا نمی‌شود و آب شفاف باقی ‌بماند. پس از اضافه شدن جوش‌شیرین، تنها لایه‌ی سطحی سوختگی به‌راحتی جدا ‌شود اما لایه‌های زیرین جدا نگردد. با استفاده از اسکاچ مقداری از سوختگی‌ها پاک ‌شود، اما فرآیند بسیار سخت و زمان‌بر باشد و نتیجه‌ی کامل به دست نیاید.

در ادامه، خمیری از جوش‌شیرین و آب دوباره روی قابلمه قرار داده ‌شود و پس از گذشت ۱۰ دقیقه شست‌وشوی مجدد انجام ‌گیرد. در نهایت، با صرف انرژی بیشتر، قابلمه تمیز ‌شود. کل فرآیند حدود ۲۵ دقیقه طول ‌بکشد.

۷. استفاده از لیمو جوشانده

در این روش از لیمو ترش برای پاک کردن قابلمه‌های سوخته استفاده می‌شود. لیمو هنگام جوشیدن خاصیت اسیدی خود را آزاد می‌کند و باعث می‌شود ذرات غذای سوخته از سطح قابلمه جدا شوند. علاوه بر اثربخشی، این روش رایحه‌ای خوشایند نیز ایجاد می‌کند.

• دو یا سه عدد لیمو به چهار قسمت تقسیم ‌شود
• لیموها داخل قابلمه قرار داده ‌شود
• چند سانتی‌متر آب به قابلمه اضافه ‌شود
• قابلمه روی حرارت گذاشته ‌شود تا بجوشد
• به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه جوشانده ‌شود یا تا زمانی که ذرات غذا روی سطح آب دیده ‌شود
• سپس آب و لیموها دور ریخته ‌شود
• قابلمه آبکشی شده و با اسکاچ، ذرات باقی‌مانده پاک ‌شود

تقریباً بلافاصله بعد از جوش آمدن آب، ذرات غذا روی سطح شناور ‌شود. پس از حدود ۵ دقیقه جوشیدن، لیموها برداشته ‌شود و آب دور ریخته ‌شود. در این مرحله تنها تعداد کمی تکه‌های سوخته باقی ‌ماند که با مقدار کمی مایع ظرف‌شویی، یک برس یا اسکاچ و یک آبکشی سریع به‌راحتی پاک ‌شود. در حالی که تصور نمی‌شد این روش ساده مؤثر باشد، نتیجه‌ی مطلوبی به دست ‌آمد.

این روش به‌طور شگفت‌انگیزی مؤثر و در عین حال ساده است. تقریباً هیچ نیازی به سابیدن زیاد ندارد و به‌ویژه وقتی لیموهای اضافه در دسترس باشد، بسیار کاربردی خواهد بود. علاوه بر این، بوی خوشایند لیمو در حین جوشیدن باعث می‌شود این روش از نظر حس بویایی هم دلپذیر باشد.

۸. استفاده از فویل آلومینیومی

در این روش از ترکیب جوش‌شیرین و فویل آلومینیومی برای از بین بردن سیاهی داخل قابلمه روحی استفاده می‌شود. فویل به‌عنوان یک ابزار سایش عمل می‌کند و در کنار خاصیت تمیزکنندگی جوش‌شیرین، باعث می‌شود لکه‌ها و تکه‌های غذا به‌سرعت از بین بروند. این روش ساده، سریع و در عین حال بسیار مؤثر است.

مراحل انجام کار

• ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری جوش‌شیرین روی قسمت سوخته قابلمه ریخته ‌شود
• مقدار کمی آب اضافه ‌شود تا حالت خمیر ایجاد شود
• یک تکه فویل آلومینیومی مچاله ‌شود
• با فویل خمیری سطح سوخته سابیده ‌شود تا تمام تکه‌های غذا و لکه‌ها پاک ‌شود
• قابلمه در پایان با آب گرم و مایع ظرف‌شویی شسته ‌شود

این روش در مدت‌زمان بسیار کوتاه و با کمترین تلاش نتیجه ‌دهد. هرچند قابلمه نیاز به سابیدن دارد، اما میزان فشار لازم بسیار کمتر از استفاده با اسکاچ است. کافی است فویل را به صورت دایره‌ای یا رفت‌وبرگشتی روی سطح حرکت داده ‌شود. در برخی موارد ممکن است لازم باشد فرآیند تکرار ‌شود، زیرا جوش‌شیرین هنگام تماس با لکه‌ها کثیف ‌شود و دیدن بخش‌های باقی‌مانده دشوار ‌گردد. با این حال، این روش سریع‌ترین و مؤثرترین روش از میان همه‌ی روش‌های آزمایش‌شده است.

این روش فرصتی عالی برای استفاده مجدد از تکه‌های اضافی فویل است. به‌عنوان مثال، اگر فویلی برای پوشاندن ظرف غذا در فر استفاده ‌شود، به جای دور انداختن آن می‌توان همان را مچاله کرد و برای این روش به کار برد. حتی یک توپ فویل می‌تواند چندین قابلمه مختلف را تمیز کند.

مطالب مرتبط: استیل با چی تمیز میشه؟

نکات پیشگیرانه: چگونه از سیاهی داخل قابلمه روحی جلوگیری کنیم؟

حالا که یاد گرفتیم چطور سیاهی داخل قابلمه روحی را پاک کنیم، بیایید کمی هوشمندانه‌تر عمل کنیم و جلوی این مشکل را از اول بگیریم. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، اینطور نیست؟ با چند عادت ساده می توانید برای همیشه از این مشکل پیشگیری کنید.

۱. آب سخت را نرم کنید

آب سخت که پر از املاح معدنی مثل کلسیم و منیزیم است، یکی از عوامل اصلی سیاهی قابلمه روحی است. این املاح با حرارت واکنش نشان می‌دهند و لایه‌ای سفید یا سیاه روی دیواره‌ها می‌سازند.

برای حل این مشکل، چند قطره لیموترش تازه یا سرکه سفید را به آب اضافه کنید. اسید طبیعی موجود در لیمو یا سرکه، املاح را نرم می‌کند و مانع از چسبیدن‌شان به قابلمه می‌شود. اگر آب منطقه‌تان خیلی سخت است، می‌توانید از فیلترهای آب خانگی یا حتی بطری‌های آب معدنی استفاده کنید.

۲. بلافاصله بشویید و خشک کنید

یکی از اشتباهات رایج رها کردن قابلمه بعد از پخت و پز است. پس از هر استفاده، قابلمه را بلافاصله با آب گرم و کمی مایع ظرفشویی ملایم بشویید. از اسفنج نرم استفاده کنید تا خط و خشی روی سطح نیفتد. اما نکته کلیدی، خشک کردن کامل است! با یک دستمال میکروفایبر یا پارچه تمیز، داخل و بیرون قابلمه را خشک کنید تا هیچ قطره آبی باقی نماند.

این عادت ساده از اکسیداسیون آلومینیوم جلوگیری می‌کند و سیاهی را به حداقل می‌رساند. اگر عجله دارید، قابلمه را وارونه روی سینک بگذارید تا هوا بخورد – فقط فراموش نکنید آن را کامل خشک کنید.

۳. از حرارت بالا برای غذاهای اسیدی پرهیز کنید

غذاهای اسیدی مثل سس گوجه‌فرنگی، آبلیمو یا حتی برخی میوه‌ها، وقتی روی حرارت بالا پخته شوند، با آلومینیوم قابلمه واکنش نشان می‌دهند و سیاهی ایجاد می‌کنند. پس، حرارت را متوسط نگه دارید و از شعله مستقیم اجتناب کنید. مثلاً برای پخت خورش‌های اسیدی، از قابلمه‌های دیگری مثل استیل استفاده کنید یا لایه‌ای روغن روی دیواره بمالید تا محافظی طبیعی ایجاد شود.

اگر عاشق قابلمه روحی هستید، برای غذاهای اسیدی زمان پخت را کوتاه‌تر کنید یا از درپوش استفاده کنید تا بخار کمتر با دیواره تماس داشته باشد.

سخن پایانی

سیاهی داخل قابلمه روحی مشکلی رایج اما حل‌شدنی است. با روش‌هایی که در این مقاله در موردشان صحبت کردیم می‌توان آن را به‌راحتی سفید کرد و دوباره از آشپزی لذت برد. حالا نوبت شماست. یکی از این روش‌ها را امتحان کنید و نتیجه را در کامنت‌ها به اشتراک بگذارید. شاید تجربه شما به دیگران کمک کند تا قابلمه‌هایشان دوباره برق بزنند.