آیا آنفولانزا کشنده است؟ چه کسانی در معرض خطر هستند؟

طبق آخرین برآوردهای سازمان جهانی بهداشت و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، آنفولانزا سالانه میلیاردها نفر را مبتلا می‌کند و بین حدود ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزار نفر در سراسر جهان تنها به‌دلیل عوارض تنفسی این بیماری جان خود را از دست می‌دهند (منبع).

آنفولانزا چیست و چرا مهم است؟

آنفولانزا (Influenza) یک عفونت ویروسی بسیار مسری دستگاه تنفسی است که توسط ویروس‌های آنفولانزا باعث بروز بیماری در بینی، گلو و گاهی ریه‌ها می‌شود و می‌تواند از بیماری خفیف تا شدید و حتی کشنده را ایجاد کند.

این بیماری به‌طور سالانه در جهان شیوع می‌یابد، میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند و می‌تواند منجر به بستری شدن در بیمارستان، بروز عوارض جدی و مرگ‌ومیر شود.

بنابراین آنفولانزا علاوه بر تاثیر فردی، یک چالش مهم بهداشت عمومی است که نیازمند پیشگیری موثر، نظارت و واکسیناسیون سالانه است تا بار بیماری و عوارض ناشی از آن کاهش یابد (منبع).

 آیا آنفولانزا می‌تواند کشنده باشد؟

آنفولانزا معمولاً یک بیماری خفیف یا متوسط است، اما در برخی موارد می‌تواند کشنده باشد. خطر مرگ‌ومیر در اثر آنفولانزا در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، سالمندان، کودکان خردسال و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری‌های قلبی یا ریوی، به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

عوارض شدید شامل پنومونی، نارسایی چندعضوی و عفونت‌های ثانویه باکتریایی است که می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند.

بنابراین، آنفولانزا نه تنها یک بیماری شایع، بلکه یک تهدید جدی سلامت عمومی محسوب می‌شود و اهمیت پیشگیری از طریق واکسیناسیون و رعایت بهداشت فردی را برجسته می‌کند.

مطالب مرتبط: بهترین آنتی‌بیوتیک برای آنفولانزا چیست؟ آیا واقعا نیاز داریم؟

چه کسانی بیشتر در خطر هستند؟

با وجود اینکه آنفولانزا می‌تواند هر فردی را مبتلا کند، برخی گروه‌ها به دلیل شرایط سنی، جسمی یا پزشکی، در معرض خطر بیشتری برای تجربه عوارض شدید و حتی کشنده هستند. شناخت این گروه‌ها و رعایت اقدامات پیشگیرانه برای آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.

کودکان خردسال

کودکان زیر ۵ سال، به‌ویژه نوزادان، به دلیل سیستم ایمنی ضعیف و تکامل نیافته، بیشتر در معرض عوارض شدید آنفولانزا هستند. این افراد می‌توانند دچار تب بالا، پنومونی و بستری شدن در بیمارستان شوند. واکسیناسیون سالانه و رعایت بهداشت فردی در این گروه اهمیت بالایی دارد (منبع).

سالمندان

افراد بالای ۶۵ سال سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و بیماری‌های مزمن همراهی‌کننده مانند بیماری قلبی یا ریوی می‌تواند خطر مرگ ناشی از آنفولانزا را افزایش دهد. عوارض شایع در این گروه شامل پنومونی، نارسایی تنفسی و بستری طولانی مدت است.

افراد دارای بیماری‌های مزمن

افرادی که بیماری‌های مزمن قلبی، ریوی، دیابت، بیماری کلیوی یا نقص ایمنی دارند، در صورت ابتلا به آنفولانزا بیشتر در معرض عوارض شدید هستند. این افراد ممکن است نیازمند مراقبت‌های ویژه پزشکی یا بستری در بیمارستان شوند (منبع).

زنان باردار

در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و فشار بر سیستم ایمنی، خطر ابتلا به عوارض شدید آنفولانزا را افزایش می‌دهد. این گروه در معرض پنومونی، زایمان زودرس و سایر عوارض مرتبط با بارداری قرار دارند و توصیه می‌شود واکسیناسیون آنفولانزا حتماً انجام شود (منبع).

افراد دارای نقص ایمنی

افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها به دلیل داروهای سرکوب‌کننده ایمنی یا بیماری‌های نقص ایمنی ضعیف شده است، نمی‌توانند به‌خوبی با ویروس مقابله کنند و بیشتر در معرض عوارض شدید، بستری و حتی مرگ هستند.

چرا آنفولانزا در این گروه‌ها خطرناک‌تر است؟

آنفولانزا در گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، کودکان خردسال، زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های مزمن یا نقص ایمنی، خطرناک‌تر است زیرا سیستم ایمنی آن‌ها قادر به مقابله مؤثر با ویروس نیست.

در سالمندان و افرادی که بیماری مزمن دارند، پاسخ ایمنی ضعیف و آسیب‌پذیری ارگان‌ها باعث می‌شود که ویروس سریع‌تر پیشرفت کند و عوارضی مانند پنومونی، نارسایی تنفسی و عفونت‌های ثانویه باکتریایی رخ دهد.

در کودکان خردسال و نوزادان، سیستم ایمنی هنوز به‌طور کامل تکامل نیافته و توانایی مقابله با عفونت‌ها محدود است.

همچنین در زنان باردار، تغییرات هورمونی و فیزیولوژیک باعث می‌شود سیستم ایمنی سرکوب شده و احتمال عوارض شدید افزایش یابد.

به همین دلیل، این گروه‌ها نیازمند پیشگیری ویژه، واکسیناسیون سالانه و مراقبت پزشکی سریع در صورت ابتلا هستند (منبع).

 علائم هشدار که ممکن است به مرگ منجر شود

در بیشتر موارد، آنفولانزا با علائم خفیف یا متوسط مانند تب، سرفه و خستگی همراه است. با این حال، برخی نشانه‌ها می‌توانند هشداری برای عوارض شدید و تهدیدکننده زندگی باشند و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

• مشکلات شدید تنفسی: تنگی نفس، خس‌خس شدید یا احساس کمبود اکسیژن.
• درد یا فشار قفسه سینه: که می‌تواند نشانه پنومونی یا مشکلات قلبی باشد.
• سردرگمی یا کاهش هوشیاری: کاهش توانایی پاسخ‌دهی یا گیجی ناگهانی.
• پوست یا لب‌های کبود یا رنگ پریده شدید: نشانه کمبود اکسیژن در بدن.
• تب بسیار بالا که با دارو پایین نمی‌آید یا بازگشت تب پس از بهبود اولیه.
• استفراغ شدید یا مداوم و ناتوانی در خوردن یا نوشیدن که باعث کم‌آبی بدن می‌شود.
• علائم شدید در کودکان: خواب‌آلودگی بیش از حد، گریه بی‌وقفه، تنفس سریع یا کبودی دور لب و ناخن‌ها.

آیا آنفولانزا هر سال باعث مرگ می‌شود؟

آنفولانزا هر ساله باعث مرگ تعداد قابل توجهی از افراد در سراسر جهان می‌شود. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سالانه بین ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزار نفر تنها به دلیل عوارض تنفسی ناشی از آنفولانزا جان خود را از دست می‌دهند و این رقم نشان‌دهنده بار بالای بیماری حتی در افراد سالم است (منبع).

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها نیز تأکید می‌کنند که مرگ‌ومیر ناشی از آنفولانزا می‌تواند در سال‌های شیوع شدیدتر ویروس یا در گروه‌های پرخطر مانند سالمندان و افراد با بیماری‌های مزمن افزایش یابد.

این آمار اهمیت واکسن سالانه، رعایت بهداشت فردی و مراقبت سریع پزشکی را برای کاهش مرگ‌ومیر ناشی از آنفولانزا برجسته می‌کند.

مطالب مرتبط: چه دارویی برای آنفولانزا خوبه؟ راهنمای کامل + نام داروها

 چگونه می‌توان از مرگ ناشی از آنفولانزا پیشگیری کرد؟

با توجه به اینکه آنفولانزا می‌تواند در برخی افراد منجر به عوارض شدید و حتی مرگ شود، پیشگیری و اقدامات بهداشتی موثر اهمیت زیادی دارد.

رعایت نکات پیشگیرانه نه تنها احتمال ابتلا را کاهش می‌دهد، بلکه شدت بیماری را در صورت ابتلا کاهش می‌دهد و از عوارض تهدیدکننده زندگی جلوگیری می‌کند.

• واکسن سالانه آنفولانزا: موثرترین روش پیشگیری از ابتلا و کاهش شدت بیماری، به ویژه در گروه‌های پرخطر.
• شست‌وشوی مکرر دست‌ها و رعایت بهداشت فردی: جلوگیری از انتقال ویروس از طریق تماس با سطوح آلوده یا افراد بیمار.
• پرهیز از تماس نزدیک با افراد مبتلا: کاهش ریسک ابتلا به ویروس.
• استفاده از ماسک در محیط‌های شلوغ یا پرخطر: به ویژه در فصول شیوع آنفولانزا.
• مراقبت سریع پزشکی در صورت مشاهده علائم هشدار: مراجعه به پزشک هنگام بروز تب بالا، مشکلات تنفسی یا علائم شدید.
• تقویت سیستم ایمنی بدن: خواب کافی، تغذیه سالم، ورزش منظم و کنترل بیماری‌های مزمن.
• آگاهی‌بخشی و آموزش عمومی: شناخت علائم، گروه‌های پرخطر و اقدامات پیشگیرانه در جامعه.

واکسن آنفولانزا چقدر موثر است؟

واکسن آنفولانزا یکی از موثرترین روش‌ها برای پیشگیری از ابتلا و کاهش شدت بیماری است، هرچند میزان اثربخشی آن ممکن است سال به سال و بین گروه‌های سنی متفاوت باشد.

در سال ۲۰۲۴ در ایالات متحده، مطالعات شبکه‌های مختلف نشان داد که اثربخشی کلی واکسن در پیشگیری از ابتلا بین حدود ۳۵ درصد تا ۴۷ درصد بود (منبع).

بررسی فصول گذشته نشان داده است که اثربخشی سالانه از کمتر از ۲۰ درصد در بعضی سال‌ها تا بیش از ۶۰٪ در سال‌های دیگر متغیر بوده است؛ به‌عبارتی در برخی فصل‌ها واکسن بهتر با ویروس‌های در گردش مطابقت داشته و محافظت بیشتری ایجاد کرده است (منبع). 

درمان مناسب و به‌موقع چطور کمک می‌کند؟

درمان مناسب و به‌موقع آنفولانزا نقش حیاتی در کاهش شدت بیماری، عوارض و خطر مرگ دارد. داروهای ضدویروسی مانند اوسلتامیویر و زانامیویر در صورت شروع در ۴۸ ساعت اول پس از بروز علائم می‌توانند طول دوره بیماری را کوتاه‌تر کرده، تب و علائم را کاهش دهند و از بستری شدن در بیمارستان جلوگیری کنند.

درمان سریع در گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، کودکان خردسال و افراد دارای بیماری‌های مزمن، می‌تواند مرگ‌ومیر ناشی از آنفولانزا را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.

علاوه بر داروهای ضدویروسی، استراحت کافی، مصرف مایعات و مدیریت علائم نیز به بهبود سریع‌تر و جلوگیری از عوارض ثانویه کمک می‌کند.

آیا مرگ در جوانان سالم هم ممکن است؟

حتی جوانان سالم نیز ممکن است در اثر آنفولانزا جان خود را از دست بدهند، اگرچه این وضعیت نسبت به سالمندان یا افراد دارای بیماری‌های مزمن کمتر رخ می‌دهد.

داده‌های معتبر نشان می‌دهند که در فصل آنفولانزا ۲۰۲۲–۲۰۲۳ در ایالات متحده حدود ۱۱۱۱ مرگ در گروه سنی ۱۸ تا ۴۹ سال ثبت شد که نشان می‌دهد حتی در میانسالان جوان بی‌سابقه هم خطر مرگ وجود دارد، گرچه نرخ مرگ‌ومیر در این گروه بسیار کمتر از افراد مسن است (منبع).

علاوه بر این، تحلیل‌های گسترده جهانی نشان داده‌اند که آنفولانزا سالانه صد‌ها هزار مرگ دارد و این مرگ‌ومیر در همه گروه‌های سنی (از جمله جوانان) رخ می‌دهد، به‌ویژه در فصل‌های شدید یا هنگامی که ویروس‌های قوی‌تر در گردش هستند (منبع).

 سخن آخر

آنفولانزا یک بیماری ویروسی شایع اما بالقوه خطرناک است که می‌تواند از علائم خفیف تا عوارض شدید و حتی مرگ را در افراد مختلف ایجاد کند.

با وجود اینکه گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، کودکان خردسال و افراد دارای بیماری‌های مزمن بیشترین آسیب‌پذیری را دارند، جوانان سالم نیز در شرایط خاص در معرض خطر هستند.

بهترین راه برای کاهش خطر مرگ و عوارض شدید آنفولانزا شامل واکسن سالانه، رعایت بهداشت فردی، درمان به‌موقع و مراقبت ویژه گروه‌های حساس است.

آگاهی‌بخشی و اقدامات پیشگیرانه نه تنها سلامت فرد را حفظ می‌کند، بلکه بار بیماری را در سطح جامعه کاهش می‌دهد و اهمیت توجه به آنفولانزا را به‌عنوان یک مسئله جدی سلامت عمومی برجسته می‌سازد.